Τονομετρία

Η μέτρηση της ενδοφθάλμιας πίεσης αποτελεί μέρος της εξεταστικής ρουτίνας για κάθε οπτομετρική και οφθαλμολογική αξιολόγηση. Η πιο συχνά συνδυασμένη πάθηση με την αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση είναι φυσικά το γλαύκωμα.

Είναι βέβαια γνωστό ότι η αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση δεν σημαίνει απαραίτητα και γλαύκωμα, όπως και τα χαμηλά επίπεδά της δεν σημαίνουν αποφυγή πιθανότητας γλαυκώματος. Το σημαντικότερο πάντως είναι να υπάρχει συστηματική παρακολούθηση η οποία σε συνδυασμό με τις υπόλοιπες κλινικές εξετάσεις, θα αποτρέψει την ανάπτυξη κάποιας πάθησης.

Ο πιο αξιόπιστος τρόπος εκτίμησης της ενδοφθάλμιας πίεσης είναι ο συσχετισμός της μέτρησης με την παχυμετρία του κερατοειδή. Το πάχος του χιτώνα μεταβάλλει τις μηχανικές του ιδιότητες και ως εκ τούτου αλλοιώνει τις μετρήσεις που λαμβάνουμε. Με τη συνεκτίμηση των δύο μετρήσεων (πίεσης και πάχους) μπορούμε να έχουμε μια ρεαλιστική εικόνα της ενδοφθάλμιας πίεσης.

Οι πρώτες απόπειρες μέτρησης της ενδοφθάλμιας πίεσης γίνονται με όργανα που απαιτούσαν επαφή με τον κερατοειδή (τύπου Schiotz) και προσεκτικούς χειρισμούς από πλευράς εξεταστή. Σήμερα σπάνια χρησιμοποιούνται τέτοια τονόμετρα και μόνο κατ’ εξαίρεση.

Η μέτρηση με τονόμετρα επιπεδώσεως Goldman αποτελεί την κλινική βάση αναφοράς. Για τη διεξαγωγή της μέτρησης απαιτείται τοπική αναισθησία του κερατοειδή και η χρώση του με φλουοοροσείνη. Ο κώνος του τονόμετρου ακουμπά το κέντρο του κερατοειδή και ασκεί απαλή πίεση.

Το όργανο εφαρμόζεται στη σχισμοειδή λυχνία και μέσω αυτής, γίνεται η παρατήρηση δυο ημικυκλίων των οποίων η θέση υποδηλώνει την επιπέδωση του κερατοειδή. Τα τελευταία χρόνια η εμφάνιση τονομέτρων αέρος επιτρέπει την εύκολη, ανέπαφη και χωρίς χρήση φαρμάκων μέτρηση.

Μέσα από ένα σύστημα οπτικής επικέντρωσης και εστίασης, εκτοξεύεται μια ριπή αέρα. Ταυτόχρονα υπολογίζεται μέσω και πάλι οπτικών μέσων το ποσοστό μεταβολής της κυρτότητας της πρόσθιας επιφάνειας του κερατοειδή, το οποίο στη συνέχεια ερμηνεύεται σε mm στήλης υδραργύρου.

Η ακρίβεια μέτρησης, αν και εξαιρετική, μπορεί να διαφέρει από τη μέτρηση των τονομέτρων επιπεδώσεως. Για αυτόν το λόγο, τα τονόμετρα είναι ιδιαίτερα χρήσιμα για αδρό έλεγχο και ανίχνευση υπόπτων περιστατικών προς παραπομπή, παρά για λεπτομερή καταγραφή, κλινική αξιολόγηση και έρευνα. Έχουν όμως, αποδεχθεί χρήσιμα σε μετεγχειρητικές περιπτώσεις διαθλαστικής χειρουργικής και τραύματος του κερατοειδή.

Σήμερα νέες τεχνολογίες υπόσχονται απλούστερους τρόπους μέτρησης (π.χ. πάνω από το βλέφαρο) με μεγάλη ακρίβεια, αλλά και τον απευθείας συνυπολογισμό   των αποτελεσμάτων παχυμετρίας.